BDS 701 yeni bir standart olarak karşımıza çıkmaktadır. İlgili kısım ilk olarak 2017 yılının ilk çeyreğinde yayımlanmış ve 2017 yılının başından itibaren uygulanması öngörülmüştür.
Standardın yurtdışı uygulamasında BDS 701 sadece borsada işlem gören şirketler için uygulanırken KGK 2017 yılında başladığı yeni bir uygulama ile Standartlara “T” paragrafı eklemeye başlamış ve bu paragraflar ile birlikte ilave uygulamalar getirmiştir. Nitekim söz konusu standart ülkemizde 2018 yılından itibaren 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca yapılacak olan bütün denetim işlerinde uygulanması zorunlu tutulmuştur.
Kilit Denetim Konusu Nedir?
Denetçinin mesleki muhakemesine göre, cari döneme ait finansal tabloların denetiminde en çok önem arz eden konulardır ve üst yönetimden sorumlu olanlara bildirilen konular arasından seçilir.
Bir Denetim Raporunda Kilit Denetim Konusunun Bildirilmesinin Amacı Nedir?
Asıl amaç Denetçinin sunmuş olduğu denetim raporunun paydaşlar arasındaki iletişim değerini arttırmaktadır. Şöyle ki Denetçi kilit denetim konularını bildirerek yürütmüş olduğu denetime ve odaklandığı alanlara ilişkin daha detay bir bilgi ve şeffaflık sağlamaktadır.
Denetçi Kilit Denetim Konuları Başlığını Finansal Tablo Kullanıcılarının Dikkatini Çekmek Veya Vereceği Görüşe Dayanak Teşkil Etmek İçin Kullanabilir Mi?
Hayır. Kilit denetim konuları işletme yönetimi tarafından yapılması gereken açıklamaların yerine geçmez. Ayrıca denetçi tarafından verilecek görüş veya finansal tablo kullanıcıların dikkatini çekecek bir başlık olarak da kullanılamaz.
Denetçi Herhangi Bir Raporda Zorunlu Olmasa Da Kilit Denetim Konularına Yer Verebilir Mi?
Evet. Denetçi isteğe bağlı olarak zorunlu olmayan durumlarda da kilit denetim konularına raporunda yer verebilir.
Ara Dönem Finansal Tablolara İlişkin Oluşturulan Denetçi Raporlarında Kilit Denetim Konularına Yer Verilir Mi?
Hayır. Bu standart tam set genel amaçlı olarak hazırlanan finansal tablolar için verilen görüşlerde uygulanmaktadır. Dolayısıyla TMS 34 kapsamında hazırlanan finansal tablolar ve bu kapsamda verilen bir denetçi raporu için uygulanmaz.
Denetçi BDS 705 Uyarınca Görüş Vermekten Kaçındığı Bir Raporda Kilit Denetim Konusuna Yer Vermeli Midir?
Hayır. Eğer Denetçi 705 uyarınca finansal tablolar hakkında bir görüş oluşturamaz ve nihayetinde görüş vermekten kaçınmaya hükmederse bu durumda denetçi raporunda kilit denetim konularına yer veremez. BDS 701 bu durumu yasaklar.
Denetçini Ana Hükümlere Uyumu
Denetçi Kilit Denetim Konularını Nasıl Belirler?
Denetçi denetim esnasında üst yönetime bildirmiş olduğu konular arasından denetim süresince azami dikkat göstermesi gereken konuları belirler. Denetçi bu belirlemeyi yaparken aşağıdaki başlıkları göz önünde bulundurur;
- Önemli yanlışlık riski yüksek olarak belirlenen alanlar,
- Ciddi risk olarak belirlenen alanlar,
- Yüksek tahmin belirsizliğine sahip olan alanlar,
- Yönetimin önemli yargılarını içeren hususlar,
- Dönem içerisinde gerçekleşen önemli olay veya işlemler,
Denetçi bu kapsamda hangilerinin cari dönemde finansal tablo denetimleri için hangisinin en çok önem arz ettiğine karar verir ve bunları kilit denetim konusu olarak belirler.
Önceki Dönem Kilit Denetim Konusu Olarak Belirlenen Başlıkların Cari Dönemde De Kilit Denetim Konusu Olarak Belirlenmesi Zorunlu Mudur?
Hayır. BDS 701 kapsamında denetçinin böyle bir zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak denetçi cari dönemde kilit denetim konularını belirlerken önceki yıl denetim raporunda yer verilen kilit denetim konularının kilit denetim konusu olmayı sürdürüp sürdürmediğinin değerlendirilmesi denetçi açısından faydalı olabilir.
Denetçinin Belirlediği Kilit Denetim Konuları İle Karşılaştırmalı Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu Var Mıdır?
Hayır. Denetçinin kilit denetim konuları ile ilgili yapmış olduğu belirleme sadece cari döneme ilişkindir. Denetçi raporunda karşılaştırmalı finansal tablolara yer verse dahi söz konusu husus denetçinin sorumluluğunu genişletmemektedir.
Bağımsız Denetim Standartlarında Denetçinin Ciddi Risk Olarak Belirlemesine Yönelik İşaret Edilen Hususlar Her Durumda Kilit Denetim Konusunu Temsil Eder Mi?
Hayır. Örneğin standart hasılatın muhasebeleştirilmesinde hile riskinin bulunduğunu ve denetçinin bu kalemi ciddi risk olarak belirlemesini zorunlu kılar. Ancak bizim için kilit denetim konusunu belirlerken esas olan şey niteliği itibari bu riskin deneticinin asgari düzeyde dikkatinin gerektirip gerektirmediğidir.
Söz konusu hususların niteliği göz önünde bulundurulduğunda bu riskler denetçi tarafından kilit denetim konuları olarak değerlendirilmeyebilir.
Denetim Esnasında Belirlenen Bütün Önemli Yanlışlık Riskleri Kilit Denetim Konusu Olarak Denetim Raporunda Yer Almalı Mıdır?
Kilit denetim konuları denetçinin denetim boyunca belirlediği önemli yanlışlık risklerinin olduğu konuları içerir, ancak Denetçi belirlediği bütün önemli yanlışlık risklerine mutlaka kilit denetim konuları arasında yer vermelidir şeklinde bir belirleme söz konusu değildir. Bu noktada Denetçinin mesleki muhakemesi yine devreye girmektedir. Denetçi asgari olarak BDS 701’in zorunlu hükümlerine uyar bu noktada mesleki muhakemesine göre finansal tabloların denetiminde en çok önem arz eden konuları belirler ve kilit denetim konusu olarak denetçi raporunda bildirir.
Kilit Denetim Konuları Raporun Hangi Başlığı Altında Bildirilir?
Denetçi tarafından oluşturulan görüşün ve görüşün dayanağı paragrafından sonra “Kilit Denetim Konuları” başlığı altında bildirilir.
Kilit Denetim Konuları Başlığı Altında Denetçi Hangi Giriş Cümlelerine Yer Vermek Zorundadır?
Denetçi raporunda kilit denetim konuları başlığı altında aşağıdaki giriş cümlelerine yer vermek zorundadır. Bunlar;
- Kilit denetim konularının, denetçinin mesleki muhakemesine göre cari döneme ait finansal tabloların denetiminde en çok önem arz eden konular olduğunu ve,
- Bu konuların, bir bütün olarak finansal tabloların denetimi kapsamında ve bu tablolara ilişkin denetçi görüşü oluşturulmasında ele alındığını ve denetçinin bu konular hakkında ayrı bir görüş vermediğini,
Denetçinin Kilit Denetim Konuları İle İlgili Yapacağı Açıklamada Asgari Hangi Hususlar Yer Almalıdır?
Denetçi raporunda kilit denetim konuları belirtir ve söz konusu hususlar ile ilgili olarak asgari aşağıdaki açıklamalara yer verir;
- Finansal tablolarda kilit denetim konusu ile ilgili yapılan dipnota yapılan bir atfa,
- Konunun kilit denetim konusu olarak belirlenmesinin sebebine,
- Denetim esnasında konunun nasıl ele alındığına,
Denetçinin Her Raporunda Kilit Denetim Konusu Bildirmesi Zorunlu Mudur?
Denetçi mevzuat gereği BDS 701’i denetime tabi olan bütün şirketlerin denetimlerinde uygular. Ancak bazı istisnai durumlarda denetçinin kilit denetim konusu olarak ele aldığı bir husus bulunmayabilir. Örneğin bir işletmenin çok sınırlı olarak faaliyette bulunması böyle bir duruma örnek teşkil edebilir.
Denetçi Olumlu Görüş Dışında Bir Görüş Vermesine Sebep Olan Bir Hususa Kilit Denetim Konuları Başlığı Altında Yer Verebilir Mi?
Hayır. Denetçi olumlu görüş dışında görüş vermesine neden olan bir hususa kilit denetim konuları başlığı altında yer veremez. Bu konuları kilit denetim konusu olarak denetçi raporunda bildiremez.
Belirlenen Kilit Denetim Konularının Denetçi Raporunda Bildirilemeyeceği Durumlar Söz Konusu Olabilir Mi?
Evet. Bazı istisnai durumlar kilit denetim konularının kamuya açıklandığında ortaya çıkacak olumsuz sonuçlar söz konusu hususun açıklanması ile sağlanacak faydayı aşabilir veya bazı durumlar kanun koyucu mevzuat olarak bazı hususların açıklanmasına izin vermeyebilir.
Bu gibi durumlarda söz konusu hususlar denetçi tarafından kilit denetim konusu olarak belirlense bile denetçi raporunda açıklanmaz.
- Mevzuat olarak bazı hususların açıklanmasına izin verilmediği durumunda; Örneğin; belirlenen veya şüphelenilen bir mevzuata aykırılığa (örneğin, kara para aklamayla ilgili olan ya da olduğu görülen konulara) ilişkin yetkili bir kurum tarafından yürütülen bir soruşturmayı etkileyebilecek herhangi bir bildirimin yapılması mevzuatla özellikle yasaklanabilir.
- Açıklanması neticesinde ortaya çıkan olumsuz sonuçların, açıklanması ile sağlanacak faydayı aşması durumunda; Denetçi durumu üst yönetim ile görüşür ve bilgi alışverişinde bulunur. Konunun açıklanmamasının gerekçelerini anlar. Konu ile ilgili yönetimden veya üst yönetimden sorumlu olanlardan, yönetimin görüşlerini de içeren bir yazılı beyan alır. Denetçi bu kapsamda ciddi bir mesleki muhakeme kullanır ve bu sebeple hukuki bir danışmanlık alıp almaması gerektiğini değerlendirir.
